Obstetrik ultrason anne karnındaki bebeğin görüntülemek için ses dalgalarını kullanan, bebek ve anne için güvenli bir görüntüleme tekniğidir. Obstetrik ultrason incelemesi, doktorunuzun bebeğinizin büyüme ve gelişimini değerlendirmesine ve hamileliğinizi detaylı olarak izlemesine yardımcı olabilir. Bazı durumlarda, olası sorunları değerlendirmek veya tanıyı doğrulamaya yardımcı olmak için obstetrik ultrason kullanılır.
İlk obstetrik ultrason genellikle gebeliği onaylamak ve ne kadar süredir hamile kaldığınızı tahmin etmek için ilk üç ayda yapılır. Hamileliğiniz sorunsuz ilerlerse, bir sonraki ultrason 11-14.haftalarda kombine testin bir parçası olarak uygulanır. Devamında 20-24.haftalarda anatomik detayların görüldüğü detaylı inceleme yapılır. Bir sorundan şüpheleniliyorsa, takip ultrason ,MRG,fetal ekokardiyografi(anne karnındaki bebeğin kalbinin detaylı incelenmesi),amniyosentez(anne karnındaki bebeğin etrafındaki sudan örnek alınması) gibi ek incelemeler önerilebilir.
Gebelikte iki tip ultrason inceleme türü vardır:
- Transvajinal Ultrason: Bu tip ultrason incelemesinde , vajinanıza bir prob yerleştirilir. Transvajinal ultrasonlar erken gebelikte daha sık kullanılır. Bu tip bir ultrason, eğer karından yapılan ultrason yeterli bilgi vermediyse geç dönemde de yapılabilir. Anne ve bebek için herhangi bir zararı yoktur. Düşüğe yol açmaz.
- Transabdominal (Karından yapılan) Ultrason: Bu inceleme prob karnınızın üzerine yerleştirilerek yapılır.
Bu iki ultrason türü yeterli olmadığında, radyolojik inceleme ihtiyaçları doğrultusunda aşağıdaki detaylı tetkikler de yapılabilir;
Detaylı Ultrason Değerlendirmesi: Bebekte bir anormallik bilindiğinde ya da şüphelenildiği durumlarda veyahut daha önce sorunlu bir gebelik öyküsü olan gebelerde bu tür bir inceleme gerekli olabilir. Bu inceleme ile daha ayrıntılı bir değerlendirme bebekteki anormallik hakkında ek bilgi sağlayabilir.
Üç Boyutlu (3D) Ultrason: Bu değerlendirme, üç boyutlu verilerin iki boyutlu bir gösterimini sağlar. Bu tip ultrason bazen yüzdeki anormallikleri veya nöral tüp defektlerini saptamasına yardımcı olmak için de kullanılır. Eş zamanlı olarak 3D kullanılmasına da 4D(4 boyutlu)ultrason denilir.
Doppler Ultrason: Bebeğe olan kan akışı ve bebeğin dolaşım sistemi hakkında ayrıntılı bilgi almak amacıyla yapılan inceleme türüdür.Daha sıklıkla son dönemde bebekte gelişme geriliği saptandığında nedeni ile ilgili araştırma yapılırken kullanılır.
Fetal ekokardiyografi: Bu tetkik, bebeğin kalbinin ayrıntılı incelemesidir. Doğuştan kalp hastalıklarının belirlenmesini sağlar.
Neden ve Ne zaman Detaylı ultrason İncelemesine İhtiyaç Duyulur?
Birinci Üç Aylık Dönem (Trimester): Gebeliğin varlığını,yerleşimini değerlendirmek, bebek sayısını belirlemek ve ne kadar süredir hamile kaldığınızı (gebelik yaşı) tahmin etmek için ilk trimester(üç ay) ultrason muayenesi yapılır. Ultrason, ilk trimester genetik tarama için ve ayrıca rahim anormalliklerini değerlendirmek için de kullanılabilir.
İkinci veya Üçüncü Üç Aylık Dönemler (Trimester): Bebeğin anatomisi de dahil olmak üzere gebeliğin çeşitli özelliklerini değerlendirmek için yapılan detaylı incelemelerdir. Bu inceleme tipik olarak hamileliğin 20 ile 24 haftaları arasında yapılır. Bununla birlikte, bu ultrasonun zamanlaması, fetüsün görselleştirilmesini sınırlayabilen annenin kilolu olması (obezite) gibi nedenlerle değiştirilebilir.
İkinci ve üçüncü trimesterlerde, belirli bir araştırılma gerektiğinde detaylı ultrason değerlendirmesine ihtiyaç duyulabilir. Örneğin; bebeğin büyümesinin değerlendirilmesi ve amniyotik sıvı hacminin tahmin edilmesi yer alır. Diğer analizler ve annenin yaşı gibi ek risk unsurları sebebi ile detaylı ultrason ihtiyacı ortaya çıkabilir.
Detaylı Ultrason aşağıdaki nedenlerle yapılabilir;
Hamileliğin yerini belirlemek: Bazı fetüsler fallop tüpünde(yumurtalık ile rahim arasında yumurtanın rahime taşınmasını sağlayan kanal) rahim dışında gelişir. Obstetrik ultrason, rahim dışında bir gebeliğin tespit edilmesine yardımcı olabilir.Dış gebelik hayatı tehdit edebilen komplikasyonlara neden olduğundan acil bir durumdur ve erken dönemde teşhis edilmelidir.
Gebelik süresinin tespiti: Bebeğin anne karnındaki yaşını bilmek , gebeliğiniz boyunca çeşitli önemli dönemlerin izlenmesine yardımcı olabilir.
Bebek sayısını onaylama:İkiz ve üçüz gebeliklerin yönetimi farklı olduğundan bebek sayısının doğrulanması gebeliğin sorunsuz devam etmesinde en önemli noktadır.
Bebeğinizin gelişimini değerlendirmek: Doktorunuz bebeğinizin normal bir oranda büyüyüp büyümediğini belirlemek için ultrason kullanabilir. Ultrason, bebeğinizin hareketini, solunumunu ve kalp atış hızını izlemek için kullanılabilir.
Plasenta ve amniyotik sıvı seviyelerini incelemek: Plasenta(Eş) bebeğinize hayati besinler ve oksijen bakımından zengin kan sağlar. Çok fazla veya çok az amniyotik sıvı – gebelik sırasında bebeği rahimde çevreleyen sıvı – veya plasenta ile ilgili komplikasyonlara özen gösterilmesi gerekir. Ultrason bebeğin etrafındaki amniyon sıvısının ve plasentanın değerlendirilmesine yardımcı olur.